Titaniumdioxide werd in 2022 officieel verboden in Nederland.
De beruchte, spierwitte kleurstof bleek slecht te zijn voor de gezondheid, terwijl het toch vrij gebruikt mocht worden in voedsel, supplementen en cosmetica.
Waarom werd het verboden? En hoe reageerden producenten? In dit artikel vind je een tijdlijn van de kleurstof titaniumdioxide.
1916 – 1969: Van verfpigment tot voedseladditief
Voordat titaniumdioxide in onze voeding en cosmetica terechtkwam, was het al een veelgebruikt pigment in witte verf.
Dit gebeurt al sinds 1916.
Titaniumdioxide is zelfs het meest gebruikte witte pigment dat je in verf kunt vinden.
Dit komt doordat weinig andere stoffen zó helder zijn als titaniumdioxide, en zo goed licht terugkaatsen.
Naar schatting zit nu nog steeds in 90% van alle verfproducten titaniumdioxide.
Dit is waarom je op de meeste witte verfproducten een waarschuwing ziet. Het is namelijk gevaarlijk om titaniumdioxide in te ademen.
Voedseladditief
Vanaf 1969 werd titaniumdioxide in Europa gebruikt als toevoegingsmiddel in voeding en cosmetica [1]. Het additief werd vooral ingezet als kleurstof of verdikkingsmiddel.
De kleurstof kwam onder meer voor in:
- Kauwgom
- Witte chocolade
- Snoep
- Tandpasta
- Koffiemelk
- Cosmetica
- Zonnebrandcrème
Deze lijst is nog lang niet compleet. Zo kon je titaniumdioxide ook tegenkomen in kaas, popcorn, gebak, rijst en frisdrank.
Titaniumdioxide was ook de stof die verantwoordelijk is voor de glans op M&M’s.
Daarnaast werd titaandioxide in voedingssupplementen gebruikt als coating voor witte tabletten of capsules. Denk hierbij aan magnesium- of calciumtabletten.
De Europese Unie keurde het gebruik van titaniumdioxide destijds zonder bovengrens goed [2]. Dat houdt in dat het in elke dosering veilig werd gevonden.
Ze dachten toen namelijk dat het lichaam titaniumdioxide helemaal niet opnam.
Tot verschillende onderzoeken hele andere resultaten lieten zien. Daarover lees je hieronder meer.
1969 – 2019: Onderzoek naar titaniumdioxide
Wetenschappelijk onderzoek is traag, maar zorgvuldig. Toch weten onderzoekers al lange tijd van de mogelijke effecten van titaandioxide op je lichaam.
In 1997 vonden wetenschappers al tekenen dat deeltjes van titaandioxide schadelijk kunnen zijn in combinatie met zonlicht [3].
In de afgelopen tien jaar is het onderzoek naar de stof in een stroomversnelling geraakt. Vooral toen bleek dat je lichaam 1% van alle titaniumdioxide die je binnenkrijgt, wel opneemt [4].
Het gaat hier om microdeeltjes, die zich anders in je lichaam gedragen dan grotere deeltjes.
De schadelijke effecten van deze microdeeltjes titaniumdioxide werden in 2012 en 2013 opgemerkt [4,5].
Het bleek namelijk dat deze deeltjes zich kunnen ophopen in je organen, waar ze celschade kunnen veroorzaken. Dit noem je genotoxisch.
Jonge kinderen kregen vaak meer titaniumdioxide binnen dan volwassenen. Dat komt mede omdat zij vaker hun tandpasta doorslikken.
2019: NVWA waarschuwt voor gebruik titaniumdioxide
Na jarenlang onderzoek concludeerde de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit in 2019 dat er een verband is tussen titaniumdioxide en een verhoogd risico op darmkanker [7].
Sindsdien wilde de NVWA dat de overheid maatregelen neemt zodat mensen minder blootgesteld worden aan de kleurstof.
Dit nieuws sloeg in als een bom. Waakhond Foodwatch schreef supermarkten en voedselproducenten aan om ze te laten stoppen met het gebruik van titaniumdioxide.
Verschillende merken hebben toen toegezegd dat ze zouden stoppen met de kleurstof, waaronder A. Vogel, Lindt, Mars en Haribo.
Andere merken zeiden dat ze op dat moment niet met titaniumdioxide zouden stoppen. Denk hierbij aan Albert Heijn, Jumbo, Unilever en Etos. Wegens het verbod gebruiken deze producenten nu ook geen titaniumdioxide meer.
2020: Titaniumdioxide verboden in Frankrijk
Vanaf 1 januari 2020 werd titaniumdioxide verboden in Frankrijk.
Hiermee ging Frankrijk in tegen de uitspraak van de Europese Voedselveiligheidsautoriteit, die titaniumdioxide nog wel als veilig beschouwde.
Het verbod was uit voorzorg, legde de Franse overheid uit [8]. Ze wilden niet het risico lopen dat de stof toch nadelige gezondheidseffecten zou hebben.
Ook riep het Franse ministerie voor Economie de Europese Unie op om opnieuw de status van titaniumdioxide als ‘veilig’ te overwegen. Ze drongen hiermee aan op een permanent Europees verbod.
Ook in 2020: zo’n 45% van alle snoep- en chocoladeproducten bevat titaniumdioxide [9].
2021: EFSA twijfelt over veiligheid titaniumdioxide
Het volgende punt op deze tijdlijn is een statement van de Europese Voedselveiligheidsautoriteit, ofwel de EFSA.
Dit orgaan is verantwoordelijk voor de veiligheid van de voeding die we in Europa eten. Ze beoordelen de risico’s van voedsel en verbieden een stof wanneer dit nodig is.
In het statement in 2021 stelt de EFSA dat ze de veiligheid van titaniumdioxide als toevoeging aan voedsel niet meer kunnen garanderen.
Met dit statement was een verbod aanstaande.
Ook in 2021: Verfproducten met titaniumdioxide moeten in Nederland voorzien worden van een waarschuwingslabel, waarop staat dat inhaleren schadelijk voor je gezondheid kan zijn.
2022: Titaniumdioxide verboden in Nederland
Sinds 2022 is ook de rest van Europa overstag. Vanaf 1 januari wordt titaniumdioxide in EU-landen verboden.
Omdat veel producenten door het verbod hun recepten moesten aanpassen, was er een overgangsperiode van 7 maanden.
Vanaf augustus 2022 is het verbod echt van kracht en mogen er geen nieuwe producten met titaniumdioxide in de schappen verschijnen.
Het is de taak aan de NVWA om dit verbod te handhaven.
Ook in 2022: Titaniumdioxide zit verwerkt in zo’n 90.000 geneesmiddelen [10].
Hoe nu verder?
Vanaf augustus 2022 mogen er dus geen voedingsmiddelen met titaniumdioxide meer op de Nederlandse markt verschijnen.
Dit zegt alleen niks over de producten die tijdens het ingaan van het verbod al in de schappen lagen. Deze mogen nog verkocht worden, tot het verstrijken van de houdbaarheidsdatum.
Lang houdbare producten kunnen dus nog titaandioxide bevatten, al wordt dit risico gelukkig met de dag kleiner.
Soms gebruiken producenten een schuilnaam, zodat het minder makkelijk herkend wordt.
Let op voor deze bekende schuilnamen voor titaniumdioxide:
- Titaanwit/ Briljant wit
- CI77891 (in cosmeticaproducten)
- E171
- TiO2
Een complete lijst van alternatieve benamingen voor titaniumdioxide vind je in dit artikel van PubChem.
Titaandioxide zit dan misschien niet meer in voeding, het zit nog wel in andere soorten producten. Denk hierbij aan:
- Verfproducten
- Speelgoed (kleurpotloden, stoepkrijt, gips)
In deze producten zit titaandioxide in een andere vorm. Ze vallen niet onder het verbod, omdat die alleen gold voor voeding.
Wel worden de effecten van titaniumdioxide in deze middelen opnieuw beoordeeld.
Het kan dus zijn dat titaniumdioxide in de toekomst ook uit deze producten gehaald wordt.
Tot die tijd is het aan consumenten om waakzaam te zijn, en goed te weten wat ze wel en niet binnenkrijgen.
Nutribites staat voor zuiver
Nutribites doet je een belofte: In onze supplementen vind je geen dubieuze toevoegingen.
Hiermee bedoelen we stoffen die volgens de wet veilig zijn, maar in onze ogen overbodig of nog niet voldoende onderzocht. In ons dossier additieven lees je precies welke stoffen dit zijn.
Zo geven we jou de controle over je gezondheid terug.
Lees hier onze oproep aan de supplementenindustrie.
Samenvatting
Titaniumdioxide is een witte kleurstof in poedervorm. Je vindt het in cosmetica, verf, speelgoed en voeding.
Het is voor producenten een fijne stof omdat het kraakhelder is en veel licht weerkaatst. Het was ook een makkelijk te gebruiken glansmiddel, zoals op M&Ms.
Vanaf 1969 mocht titaniumdioxide in Europa gebruikt worden in voeding. Dit mocht zonder bovengrens, omdat gedacht werd dat je lichaam de stof toch niet opneemt.
Dit bleek echter niet waar te zijn. Nanodeeltjes van deze stof konden namelijk in je organen achterblijven, en daar schadelijke gevolgen hebben.
In het vorige decennium nam de kritiek toe. Gezondheidsinstituten, zoals het RIVM en de Franse gezondheidsautoriteit, waarschuwden al in 2018 en 2019 voor de gevaren van titaniumdioxide.
Toch duurde het nog een aantal jaar voordat het gebruik van titaniumdioxide in voeding in heel Europa verboden werd. Dit gebeurde in 2022.
Er zijn echter nog wel producten met titaniumdioxide als ingrediënt. Dit zijn verfproducten, geneesmiddelen en cosmetica. Let dus altijd goed op de ingrediëntenlijst van deze producten.
Alternatieve benamingen voor titaniumdioxide op producten zijn:
- Titaanwit/ Briljant wit
- CI77891 (in cosmeticaproducten)
- E171
- TiO2
Schrijf een reactieEr zijn nog geen reacties op dit artikel.
Geef als eerste een reactie!